Plan grada Mostara između 1913. – 1916. Džamije i mesdžidi u Donjoj mahali

15 Džamije i mesdžidi u Donoj mahali – Na karti grada vidimo postojanje čak četiri vjerska objekta u Donjoj mahali koji su označeni polumjesecom. Idući od Čekrka prema sjeveru to su:

-Čevrin mesdžid koji se nalazio u tzv Oručluku, sagradio je Ibrahim Čevra, trgovac iz Mostara, još prije 1686. godine. Bio je sagrađen od lomljenog kamena i pokriven pločom. Mesdžid je zatvoren 1942. godine, a srušen u potpunosti 1969. godine;

-Sevri Hadži Hasanova džamija izgrađena je vjerovatno nešto prije 1620. godine. Osnivač vakif džamije, Sevri Hadži Hasan, sin Velijin, po predaji je bio tkalac i imao je stanove za tkanje ćilima. Poznat je po nadimku Sevrija, a po predaji je to ime dobio jer je imao samo dva vola (sevrun znači vol), vjerovatno je ta narodna predaja pogrešna, jer je vakif ostavio iza sebe vrijedne posjede koji su služili za održavanje džamije. Džamija je smještena na desnoj obali Neretve tačno preko puta Šarića džamije. Pred džamijom je 1860. godine izgrađena kamena česma kojoj je naknadno montirano betonsko postolje i koja je u eri uklanjanja česmi (1960-ih) demontirana. Krajem 1960. godine grom je udario u munaru ove džamije i srušio je do šerefe. Dograđivanje srušenog dijela nije izvršeno najbolje pa je munara nešto skraćena;

-Jahja Esfelov mesdžid je podigao neki Jahja Esfel prije 1620. godine, a o vakifu se ne zna mnogo. Bio je građen od kamena, a danas je na njegovom mjestu izgrađen nanovo istoimeni mesdžid s malom munaricom;

-Zirain (Aršinovića) mesdžid se nalazi na samom početku Donje mahale na Ogradi. Ovaj mesdžid je zadužbina Ahmeda Zirazaide (Aršinovića), građen je od lomljenog kamena a prekriven je kamenom pločom. Mesdžid je sagrađen je prije 1651. godine, što se može utvrditi iz siđila mostarskog kadije.

Došli smo u posjed digitalno skenirane karte - plana grada Mostara iz perioda 1913. – 1916. godine, iz Arhiva Bosne i Hercegovine , a koju nam je velikodušno ustupio g. Srećko Ignjatović. Analizirajući je, naišli smo na dosta zanimljivih detalja koje ćemo u nastavcima ovdje na fb stranici CIDOM pokušati donijeti široj javnosti.

(Džabirov, Vrančić, Špago)

(Cidom Mostar/BiH fotoenciklopedija)