Vulkan Hunga Tonga – Duboko u vodi, visoko u zraku

 

Eksplozija se mogla čuti hiljadama kilometara dalje, a oblaci pepela nagomilali su se visoko iznad južnog Pacifika: masivna erupcija podmorskog vulkana u blizini ostrva Tonga stavila je mnoge pacifičke zemlje u stanje pripravnosti tokom vikenda.

Talasi cunamija zabilježeni su ne samo u Tongi, već i na Novom Zelandu, Japanu i Fidžiju. Čak iu Santa Kruzu u Kaliforniji, poplave se pripisuju erupciji podmorskog vulkana Hunga-Tonga-Hunga-Ha'apai.

Prema riječima novozelandske premijerke Jacinde Ardern, u nedjelju nije bilo službenih izvještaja o povrijeđenima ili smrtnim slučajevima jer je komunikacija s Tongom bila ozbiljno ograničena. Podmorski vulkan, oko 65 kilometara od glavnog grada Tonge, eruptirao je dva dana zaredom. Dok su nakon prve erupcije u petak registrovani samo mali talasi cunamija, druga erupcija u subotu također se čula na Novom Zelandu, udaljenom 2000 kilometara.

Hunga-Tonga-Hunga-Ha'apai je aktivan od decembra. Stručnjaci ne isključuju daljnju vulkansku aktivnost.

Hunga Tonga-Hunga Haʻapai je vulkan na ostrvu Hunga Tonga, koje je dio ostrvske države Tonga u Tihom okeanu. Vulkansko ostrvo se nalazi u grupi ostrva Haʻapai oko 24 kilometra jugoistočno od ostrfa Fonuafo`oua (poznato i kao Ostrvo Falcon). Na najvišoj tački je visoko 149 m.

Krajem decembra 2014. vulkan je eruptirao po drugi put u pet godina, stvarajući novo tlo između dva ostrva koja je prethodno isklesao. Ostrvo je uglavnom nastalo akumulacijom fragmentiranih magmatskih stijena. Nalazi se na sjevernom rubu kaldere podvodnog vulkana, koja se uzdiže skoro 1400 metara iznad okolnog morskog dna.

20 decembra 2021. Tonga-Hunga je ponovo eruptirala: izmjerena je visina dima na visini do 15 kilometara. Tamni oblak pepela uglavnom je bio ograničen na visinu od 5000 metara i niže. Erupcija je bila freatomagmatska eksplozija izazvana kontaktom magme s morskom vodom. Erupcije su se nastavile i tokom božićnih praznika; čak ni na prelazu godina vulkan se nije umorio. Aktivnost je privremeno prestala 2. januara 2022. godine. Ostrvo je tokom erupcija naraslo na više od 2,5 kvadratnih kilometara.

Nakon nekoliko dana mirovanja, 14. i 15. januara 2022. dogodile su se masovnije erupcije koje su, kao i one u decembru, bile freatomagmatske prirode.

Dana 15. januara registrovan je potres magnitude 5,8 na skali površinskih talasa. Savjetodavni centar za vulkanski pepeo u Wellingtonu na Novom Zelandu prijavio je pepeo na visini od 18,6 km, što je rekord za 2021/2022. Procjene pretpostavljaju visinu čak i do 30 km, što je gornja visina tople stratosfere.

Erupcije su izazvale cunami, koji je preplavio Nukuʻalofa, glavni grad Tonge, sa visinom od 1,20 metara. Procijenjena populacija u krugu 100 km od vulkana je 76.000. Tonga je prekrivena sa 1 do 2 cm vulkanskog pepela od vulkanske erupcije, što trenutno utiče na kvalitet vode, struje i vazduha. Radarske slike od 15. januara pokazuju da su veliki dijelovi ostrva uništeni u erupciji.

(geo)