Mostarska sevdalinka - 2.dio

preneseno sa bloga: www.mosher.blogger.ba

Mostarska sevdalinka - 2.dio

            *NAPOMENA: Tekst koji slijedi napisao je Ismet Ćumurija, a objavljen je u mostarskoj informativnoj reviji MM, u broju 8, iz januara 1997. godine.

             

Moj Mostaru, ko ti (s)lomi grane?...

            S novim mostarskim generacijama u ratnim danima 1992.-1995. došli su i novi

stvaraoci koji ne daju da se naša baština zatre, tekstopisci, stvaraoci muzičkih djela u duhu

narodnog melosa sa ovih područja, a sve na tradicijama bliskim izvornosti. Dakle, mostarska

sevdalinka još živi.

            Nabrojat ću nekoliko veoma uspješnih tekstopisaca, savremenika: Salih Trbonja-Sevdi,

Tahir Delić-Tašo, Muhamed Elezović, Muhamed Ramić, Edin Pandur, Elmedin Balalić, Mustafa

Šantić i drugi.

            Većina njihovih tekstova odišu aktuelnim ratnim zbivanjima, bilo da govore o gradu ili

njegovim braniocima. Naročito bih istakao Tahira Delića-Tašu koji je u ratnim danima napisao

najveći broj rodoljubnih pjesama u stilu dobre stare sevdalinke, a koje su onda postajale pravi

hitovi. On je ove (1996.) godine izdao knjigu tekstova pod nazivom “Pjesme istine”, a u kojoj

su se našle i sve te ukomponovane pjesme. Među njima i ona za koju je sjajnu muziku napisao

Predrag Čorić-Maga, a koju je još sjajnije otpjevao veteran Fadil Karić. Ovdje posebno treba

istaći činjenicu da pjesma govori o “Herojima Starog mosta”, među kojima autor posebno

spominje poginulog pjevačevog sina jedinca, takođe - Fadila.

            Nad Mostarom crn je oblak bio

            u crno je našu raju svio

            otrgnuo srce iz njedara

            Fadila nam najboljeg drugara.

            Za ljiljane za jarana

            i behara tvog Mostara

            život dao hrabro pao

            Starom mostu mladost dao.

            Zaplakala sva mostarska raja

            zaplakala tužna zapjevala

            ti si dika babinome rodu

            svoj si život dao za slobodu.

            Heroji su: Fadil, Hika, Zoka,

            Šera, Dželal, Dervo i Breka

            sve dok teče ta Neretva plava

            neka vam je borci vječna slava.

            Teški su to bili dani za mostarske stvaraoce. Uz svakodnevne ratne strahote,

granatiranja, najčešće bez vode, struje, u opštoj nestašici hrane, pjesma je, ipak, bila ta koja im

je ulijevala snagu i poticala na novo stvaralaštvo. A posebno stara sevdalinka na čijim je

korijenima nastajala nova pjesma, ali sa prepoznatljivim karakteristikama svog uzora. Najbolja

ilustracija prethodno rečenog je tekst Muhameda Ramića u “Staroj pjesmi” koju je komponovao

Mustafa Šantić, a snimio Elmedin Balalić-Titi. Istu pjesmu kasnije je na festivalu u Lukavcu

pjevao Ibrica Puce.

            Što se opet ovih dana

            Radobolja muti,

            Kad mi moje drage nema

            Da se na me ljuti.

            Što mi vjetar sa Neretve

            Tako tužno cvili,

            Kao nekad kad smo na njoj

            Zaljubljeni bili.

            Što li nam to u baščama

            Zamiriše cvijeće,

            Kad u njima nema nikog

            Da s’ ibrikom šeće.

            Što šadrvan i đerizi

            Tanano žubore,

            Kad oko njih nema mladih

            Da se tiho zbore.

            Od sevdaha i od sreće

            Osta samo pjesma stara,

            Hej, čudna jada

            Od Mostara grada.

            Kad spominjemo neka pjevačka imena, onda da odmah kažemo da je u ratnim danima,

pa i prije, stasala jedna nova generacija pjevača koja stremi novim hitovima narodne muzike,

ali usput i njeguje sevdalinku i ne dozvoljava da ista pane u zaborav. Tu svakako spadaju već

spomenuti Elmedin Balalić i Ibrica Puce, kao i Mustafa Šantić, Suad Golić, Derviš Selimotić-

Dunda, rah. Ibrahim Fejzić (poginuo od gelera granate), Asim Brkan, Salem Bubalo, Mijo

Bošković, rah. Asim Dumpor (umro od srčanog udara čeznući za Mostarom u dalekoj Americi)

i mnogi drugi.

            U ratnim danima su briljirale i dvije dame sevdalinke i novokomponovane narodne

muzike Enisa Muran i Rasema Habul.

            Kao instrumentaliste, treba posebno istaknuti tamburaški ansambl “Behar” pod

rukovodstvom Zlatka Rezagića koji je u toku 1992. i početkom 1993. godine ostavio snažan

pečat na mostarskoj muzičkoj sceni. U najtežim ratnim danima u toku 1993., 1994. i 1995.

godine posebno su se istakli: Mustafa Šantić (pjevač, klarinetista, harmonikaš i muzičar na

harmoniju), Elmedin Balalić (harmonika) i Miro Pandur (gitara).

            Od mostarskih muzičkih stvaralaca na širem planu u toku rata posebno treba istaknuti

dva veoma uspješna kompozitora i izvođača, a to su Spasoje Berak-Spaso, kompozitor, muzički

producent na Radio televiziji BiH i njegova supruga Ljubica Berak. Iz njihove muzičke

radionice nastala je pjesma “Hej Neretvo”, u ovom ratu jedna od najljepših i najbolje

otpjevanih pjesama.

            Što si tužna, hej Neretvo,

            Mostove ti dušman porušio,

            Što si tužan moj voljeni grade

            Bićeš ljepši nego što si bio.

            Na braniku tvome grade

            Procvjetali zlatni ljiljani

            Od dušmana i zlotvora

            Mostarska te raja brani.

            Ti ne tuguj, hej Neretvo,

            Obalama behar opet cvjeta,

            Mostar neće podijeliti niko,

            Jer je biser cijeloga svijeta.

            Hvala tebi, hej Neretvo,

            Digni glavu, do mora prkosi,

            Mostar živi tamo gdje je bio

            Cijelom svijetu poruku odnesi.

            U ratnim danima je pri Ratnom radiju Mostar formiran Vokalno instrumentalni sastav

“Bulbuli”. U početku su ga sačinjavali samo Ilijaz Delić (solista) i Elmedin Balalić (solista i

instrumentalista), te Seno Trnovac (instrumentalista). Kasnije im se pridružuje i Mustafa Šantić,

a takođe i Enisa Muran. Ovaj ansambl je u tim burnim ratnim danima odlazio na prve vatrene

linije i svojim nastupima podizao moral borcima. Odlazili su i u bolnice ranjenicima da bi im

uz pjesmu bar za trenutak nametali zaborav od strahota rata.

            Ansambl je u ratnim vremenima izveo oko 130 veoma uspješnih nastupa pred

stanovništvom mjesnih zajednica, te u bolnicama i na borbenim linijama. U ratnim danima su

snimili i izdali audio kasetu pod nazivom “Biseri sevdaha” na kojoj se nalazi 12 kompozicija u

interpretacijama Ize Delića i Titija Balalića. Promocija kasete se obavila u prostorijama

Narodnog pozorišta pred većim brojem posjetilaca.

            Ilijaz Delić je početkom 1996. godine održao solistički koncert u bašti Doma Armije

uz poznate goste Edina Pandura, Fadila Karića, Enisu Muran, Nusretu Kobić te Ratomira

Petkovića na harmonici, obilježavajući tako svoju četrdesetogodišnjicu veoma uspješnog rada na

estradi.

            Pored kasete “Behara”, pod nazivom “Mostaru s ljubavlju” kasete su u ratu snimili i

Fadil Karić samo šest mjeseci nakon pogibije sina jedinca, i Mirsad Pandur-Babino.

            Na prvom posljeratnom festivalu muzike u duhu narodnog stvaralaštva, “Ilidža 96”,

značajan uspjeh postigla je mostarska ekipa koju su predstavljali kompozitor Mustafa Šantić,

tekstopisac Tašo Delić - čak sa tri teksta, i vokalni interpretator Ibrica Puce.

            Pjesma “Majko” (Šantić, Delić) u izvedbi Hasibe Agić osvojila je Prvu nagradu

publike, Drugu nagradu stručnog žirija i posebnu nagradu za cjelokupni festivalski dojam.

            Na kraju još nešto. Sevdalinki se u periodu između dva svjetska rata nije poklanjala

neka naročita pažnja, naročito u stručnim publikacijama i udžbenicima. To je bilo svjesno

zapostavljanje kulturno muzičkog blaga jednog naroda. Ne možemo se oteti utisku da smo

dobrim dijelom i sami krivi za to.

            U ratnim danima 1992. do 1996. godine za Mostar se bila bitka kao i za druga mjesta

Bosne i Hercegovine. Uništavanjem naših kulturnih vrijednosti, agresori su željeli da unište

identitet jednog naroda. Ali, na sreću u tome nisu uspjeli. Jedno od sredstava kojim je

postignuta ta pobjeda, ili, može se i tako reći, jedan od dokaza te pobjede je i - sevdalinka.

            To potvrđuje da će Mostar i dalje ostati grad pravih Mostaraca i sevdalinke. Ili: dok je

Mostara i Mostaraca, biće i sevdalinke.