Mostar nekad i sad (23) - Alajbegovića česma

Alajbegovića česma

Jedna od rijetkih javnih česmi iz austrougarskoga perioda, koja je sačuvana, i još i danas služi svrsi, je ona na Musali.

U originalnom izvođenju, česma je bila smještena na samom desnom početku Nove ulice (danas Braće Brkića). Podigao ju je 1883. godine tadašnji gradonačelnik Mostara Muhamed beg Alajbegović, a klesana je od bračkog kamena s dva udubljenja za cvijeće i kamenim klupama za sjedenje. Iznad same česme na visini oko tri metra je tabla sa sljedećim tekstom:
1883
MDCCCLXXXIII
IZ OBĆINSKE POMLJE
PLOD
NAČELNIKUJUĆI
MUHAMED BEG ALAJBEGOVIĆ.



Pokraj te ploče su i dva manja šiljka, a pored njih su još dva veća.
Poznati arhitekta, graditelj Mostara, Losose, 1936. gofine, mostarskoj opštini podnio je svoj projekat izgradnje Vakufske kuće na Musali. Međutim, tadašnji načelnik opštine Husein Husaga Čišić nije zadovoljan projektom, jer „ako opština već ustupa zemljišni trg za gradnju zgrade Vakufske kuće, ona mora biti reprezentativna i kubali“. Loose odmah daje primjedbu kako će u tom slučaju zgrada većih gabarita u potpunosti zakloniti nisku munaru Ćose Jahija Hodže džamije, pa gradonačelnik pristaje na prijedlog da se munara džamije demontira i načini višom. Za potrebu cjelovitog arhitektonskog rješenja, tom prilikom se i kompletna česma pomoću okruglih greda premješta na današnju lokaciju, uz jugoistočnu ogradu parka na Musali.



Česma je tokom ovog rata oštećena, granata je slomila dio polukruga s natpisom. Nakon uklanjanja prekrasne ograde - zida Musale i parka, ova česma znatno je izgubila od svoje prvobitne privlačnosti.



Nije samo zid uklonjen. Posebno je ovu harmoniju poremetilo rušenje javnog WC-a, koji je, inače, bio do same česme, a izgrađen je u austrougarskom periodu u pseudomaurskom stilu.

Priredili: Ismail Braco Ćampara/Tivor Vrančić/ Smail Špago

 

NovaSloboda.ba