Mostarom, nekad i sad - Ali-hodžina džamija

Između kraka Radobolje i današnjeg teniskog kluba, na Raljevini, nekada davno postojala je džamija koje je nosila naziv Ali-hodžina džamija.

 

Na Raljevini, (između kraka Radobolje i današnjeg teniskog kluba) nekada davno postojala je džamija zanimljive, ali i krvave prošlosti. Još prije 1631. g. ju je dao sagraditi Ali-hodža, a po njemu je i cijela mahala, koja je u to vrijeme bila prilično naseljena, nosila ime. Mahalu je narod kasnije prozvao Raljevina, jer su vlasnici velikih parcela zemlje 1770-ih na tom prostoru bila braća Abdi-baša i Hasan-baša Raljevići. Godine 1687. prilikom prodora mletačkih trupa iz Dalmacije počinje tragična povijest džamije, mahale i njenih stanovnika. Serdar, vitez i harambaša Stojan Janković, čiji život je postao pustolovina sačinjena od ratovanja protiv Turaka u službi Mletačke Republike, je na Bajram te godine sa četom uskoka prodro do džamije, žicom je okružio, zarobivši tamo više od stotinu vjernika koji su se zatekli u džamiji klanjajući bajram-namaz te je ubacivši sijeno među ljude zapalio. Po pričama očevidaca još dugo je iz zemlje izlazio dim nakon što su spaljena tijela sahranjena tu uz džamiju. Stojan Janković pogibe iste godine prilikom napada na Duvno.

Dva stoljeća su zjapili prazni i spaljeni zidovi Ali-hodžine džamije koju narod prozva Krvavom, a tek je 1868. g. obnovi Derviš-paša Čengić, u narodu znan i kao Dedaga, inače sin čuvenog Smail-age Čengića. Po pričama je bio naprasan tip, kabadahija – koji je određivao po trenutnom ćeifu ko smije, a ko ne smije preko mostića uz njihovu kuću. Narod opet promijeni ime džamiji koju prozvaše Dedaginom. Opstala je ona sve do 1922. g. kada je opet planula. Postoje različite verzije uzroka izbijanja vatre; prema nekim izvorima neko je namjerno podmetnuo požar, po drugima okolnosti izbijanja su čudne i nepoznate, a po trećoj verziji ju je zapalio udar groma. No, koji god uzrok bio, džamija se više nikad nije obnovila. Godine 1934. munara joj je razmontirana i prenesena u Jablanicu te nanovo montirana uz tamošnji mesdžid. Nakon 1955. g. uklonjen je sav kamen tako da nije bilo nikakva znaka da je na Raljevini nekad bila džamija.

U novije vrijeme, nakon zadnjeg rata, otkriveni su i obnovljeni temelji ove džamije.

(Ismail Braco Čampara/Tibor Vrančić/Smail Špago)

novasloboda.ba