(tekst koji slijedi objavljen je na
portalu radiosarajevo.ba 1. marta 2019. godine, fotografije portali, facebook)
U Bosni i Hercegovini danas se
obilježava 27. godišnjica od proglašenja državne nezavisnosti.
Prvog marta 1992, drugog dana
referenduma za nezavisnost ove zemlje, ustanovljeno je da je 98
procenata od 65 posto građanki i građana ove zemlje, koliko ih je
izašlo na referendum, poručilo da su “za nezavisnu državu svih
njenih naroda”.
BiH je svoju nezavisnost zatražila u
vrijeme raspada Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije
(SFRJ), nakon Hrvatske i Slovenije. Vrijedi napomenuti da je 11.
oktobra 1991, na sjednici Skupštine BiH, izglasan Akt o reafirmaciji
suverenosti Republike nakon čega su bh. predstavnici napustili
organe SFRJ, čekajući sporazum o budućnosti zemlje.
Mjesec dana ranije, ratna dešavanja iz
Hrvatske već su stigla i u BiH, napadom Jugoslavenske narodne
armije (JNA) na hercegovačko selo Ravno.
Pitanje na referendumu glasilo je:
“Jeste li za suverenu i nezavisnu Bosnu i Hercegovinu, državu
ravnopravnih građana, naroda BiH – Muslimana, Srba, Hrvata i
pripadnika drugih naroda koji u njoj žive?“ Dvadeset i četvrtog
oktobra, na Palama (u blizini Sarajeva), a pod političkom palicom
Srpske demokratske stranke (SDS), formirat će se tzv. Skupština
srpskog naroda u BiH koja će 9. januara 1992. Deklaracijom
proglasiti i Srpsku Republiku.
Hrvatska zajednica Herceg-Bosna, pak,
bit će osnovana u Grudama, 18. novembra 1991. A, u Skupštini BiH,
srpski poslanici oštro će reagirati na Akt o reafirmaciji
suverenosti. Pozvat će, stoga, i na bojkot referenduma; pamte se
riječi ratnog zločinca Radovana Karadžića koji je u tom periodu,
u Skupštini BiH, zaprijetio: “Nemojte da mislite da nećete
odvesti Bosnu i Hercegovinu u pakao, a muslimanski narod možda u
nestanak.”
Odgovorio mu je prvi predsjednik BiH
Alija Izetbegović:
“Njegov (Karadžićev, op. pr.) način
izlaganja, njegove poruke možda na najbolji način objašnjavaju
zašto mi možda više i nećemo da ostanemo u Jugoslaviji (…)
zašto i drugi neće da ostanu u toj Jugoslaviji. Takvu Jugoslaviju
kakvu hoće gospodin Karadžić neće više niko. Neće, možda, niko
više osim srpskog naroda. Takvu Jugoslaviju su u očima
jugoslavenskih naroda, Slovenaca, Hrvata, Makedonaca, Albanaca,
Mađara, Muslimana… jednostavno omrzli, kao i u očima Evrope i
svijeta.” Referendum se proveo, a posmatrači koji su ga nadgledali
priznat će našu zemlju kao „nezavisnu i suverenu državu u
međunarodno priznatim granicama“. Međutim, u poslijepodne, 1.
marta, u Sarajevu se desio još jedan događaj koji se dobro pamti:
ranjen je sveštenik Radenko Miković, a ubijen tzv. srpski svat
Nikola Gardović (otac mladoženje), na vjenčanju ispred Stare
srpske crkve na Baščaršiji), što će SDS, uz rezultate
referenduma, te noći iskoristiti za podizanje prvih srpskih barikada
u Sarajevu. (Za ubistvo Gardovića optužen je Ramiz Delalić Ćelo,
no ubijen je prije nego što je proces završen, op. pr.) Paravojne
jedinice postavit će takve “kontrolne punktove” i u Bosanskom
Brodu, Derventi, Bosanskom Šamcu… JNA će otvoreno stati na srpsku
stranu.
U Sarajevu će prve barikade brzo biti
uklonjene, no, već početkom aprila 1992. počinje “formalni”
početak rata i agresije na BiH i opsade na Sarajevo, što će
trajati sve do potpisivanja Dejtonskog sporazuma, krajem 1995.
Rezultati referenduma proglašeni su 6.
marta 1992, od kada (retroaktivno) važi međunarodno priznanje o
teritorijalnoj nezavisnosti.
Ujedinjeni narodi, 22. maja te godine,
izglasat će da postanemo članicom Generalne skupštine, dok će bh.
skupština u februaru 1995. za Dan nezavisnosti proglasiti 1. mart.
Dvije i po decenije nakon referenduma,
u zemlji u kojoj su samo tri naroda konstitutivna, a Ostali od
europskih sudova moraju tražiti prava, od dva Dejtonom utvrđena
entiteta, samo jedan obilježava Dan nezavisnosti – Federacija BiH.
U Republici Srpskoj danas je radni dan.
Radiosarajevo.ba
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen