Uz Dan nezavisnosti BiH

Jutros sam se putem drustvenih mreža u povodu Dana nezavisnosti nakratko susreo sa nekoliko prijatelja širom svijeta, u Holandiji, SAD, Australiji, Hrvatskoj, Švedskoj i Norveškoj.

23 godine poslije, doteklo nas je svukuda.

Prvi mart istorijski je dan za Bosnu i Hercegovinu. Tada, prije ravno 23 godine, oko 64 posto građana BiH na referendumu se izjasnilo za nezavisnu i suverenu državu. Bilo je to vrijeme kada se uveliko raspadala bivša SFRJ i kada su građani BiH odgovarali na pitanje: Jeste li za suverenu i nezavisnu Bosnu i Hercegovinu, državu ravnopravnih građana, naroda BiH - Muslimana, Srba, Hrvata i pripadnika drugih naroda koji u njoj žive?

Dan nezavisnosti Bosne i Hercegovine je nacionalni praznik koji se obilježava 1. marta svake godine, a kojim se proslavlja nezavisnost BiH. Punoljetni građani tadašnje SRBIH glasali su o nezavisnosti Bosne i Hercegovine na referendumu koji je održan 29. februara i 1. marta 1992. godine. Referendumsko pitanje je glasilo:

– Jeste li za suverenu i nezavisnu Bosnu i Hercegovinu, državu ravnopravnih građana, naroda BiH – Muslimana, Srba, Hrvata i pripadnika drugih naroda koji u njoj žive?

Nezavisnost su snažno podržali uglavnom Bošnjaci i bosanskih Hrvati, dok je veći broj bosanskih Srba bojkotovao referendum usljed poziva SDS-a da Srbi ne glasaju na referendumu.

Referendumu je pristupilo ukupno 2.073.568 glasača što je predstavljalo izlaznost od 63,6%. Od ukupno izašlih na glasanje njih 99,7% je glasalo za nezavisnost, a 0,3% protiv te odluke. Rezultati referenduma su prihvaćeni 6. marta iste godine u Parlamentu BiH.

Parlament je 28. februara 1995. godine donio odluku da se 1. mart slavi kao Dan nezavisnosti Bosne i Hercegovine. Dan nezavisnosti je proslavljen po prvi put 7. aprila 1995. godine. Evropska ekonomska zajednica je priznala ovaj dan kao Dan nezavisnosti Bosne i Hercegovine.

Sljedbenici iste politike koja je bojkotovala referendum i danas osporavaju ovaj dan, te se on zbog toga slavi samo u FBiH.

Već drugog dana referenduma počinju oružani neredi, naročito u Sarajevu, paravojne formacije SDS-a organiziraju barikade. Istog dana je u Sarajevu ubijen srpski svat Nikola Gardović, što neki danas nastoje protumačiti kao okidač za početak rata.

Mjesec dana kasnije, 6. aprila, Sjedinjene Američke Države i Evropska zajednica (danas EU) priznaju i formalno nezavisnu Bosnu i Hercegovinu. Ovaj se datum zvanično u Federaciji BiH smatra početkom rata, jer su upravo s početkom aprila počeli značajniji sukobi i ratna dejstva.

Potom slijedi četverogodišnji rat, kojeg su pratili krvavi zločini, etnička čišćenja, masovna ubistva, genocid u Srebrenici, odlazak stotina hiljada ljudi, razaranje privrede i društva uopće.

Rat je okončan Daytonskim mirovnim sporazumom, prema kojem je zemlja i danas ustrojena, a čiju dvadesetogodišnicu obilježavamo u novembru ove godine.  

Svim Bosancima i Hercegovcima, svima koji Bosnu i Hercegovinu nose u srcu i kojima je Bosna i Hercegovina jedna i jedina domovina sretan Dan nezavisnosti.

(spagos)