24 Kalhana je jedan od brojnih hanova u Mostaru, o kojima ne nalazimo baš previše dokumentiranih podataka, i koji je služio brojnim trgovcima i putnicima na putu kroz Mostar. “Kalhana“ (han-tvrđava, odnosno han podno tvrđave), ili Hadžiselimovića han kako su ga još zvali po njegovu vlasniku, bila je smještena na Velikoj Tepi, tačno preko puta Ćejvan Ćehajine džamije, unutar gradskih zidina. Han je bio u funkciji skoro stoljeće i pol, sve do 1891. g. kada ga je otkupio mostarski gradonačelnik Mujaga Komadina i na njegovim temeljima sagradio reprezentativnu zgradu na dva sprata. U prizemlju su bili otvoreni brojni mali dućani, a na spratu učionice i kabineti Više djevojačke škole. Godine 1910. je prema nacrtu ing. Miloša Komadine izvršena dogradnja zgrade uzduž Kalhanske ulice prema istoku, te je izgrađena i gimnastička sala.
Nakon Drugoga svjetskog rata zgrada je služila jedno vrijeme kao opština, a kasnije su u njoj boravile i razne škole, kao i ekonomski fakultet na početku svoga djelovanja.
Čejvan Ćehajina džamija. Ova se džamija nalazi na Velikoj Tepi, a izgrađena je 1552./53. g. Prvotno je džamija bila pokrivena olovom, a četvrtasta munara u obliku tornja bila joj je prigrađena uz lijevi zid od ulaza u džamiju. Zbog te činjenice da je jedina džamija u Mostaru kod koje se munara nalazi na lijevoj strani od ulaza u džamiju, u narodu je poznata i kao Inat džamija. Jedna je od dvije mostarske džamije koje su imale četvrtastu munaru. Godine 1885. zamijenjen joj je krov i tom je prilikom srušena i munara i nanova sazidana u oktonogonalnom obliku. Na fotografiji se vidi ova džamija, koja je u to doba bila izgrađena 6 godina prije, kako se bijeli. Osnivač džamije bio je visoki državni zvaničnik i sekretar bosanskog vilajeta Čejvan Ćehaja, čuveni mostarski legator poznat i kao Čejvan-beg, za kojeg postoji osnovano mišljenje da je bio Sinan-begov oslobođeni rob. U ranijim dokumentima, kao u tarihu izgradnje njegove džamije, spominje se kao Čejvan Kethoda, što znači zastupnik. Bio je jedan od najvećih dobrotvora grada (opravka Krive ćuprije, hamam kod Tabhane, još dvije džamije, izgradio preko sto dućana, pokaldrmisao glavne gradske ulice i mnogo drugog). Čejvan ćehaja je najzaslužniji za razvoj grada, 1554. godine je uvakufio plaćanje državnog poreza, avariza, za stanovnike grada što je olakšalo naseljavanje. Umro je 1570. i sahranjen pored džamije. Džamija je bila oštećena u zadnjem ratu, ali je popravljena 1997. g.
“Centar za informaciju u dokumentaciju Mostar - Cidom” i facebook grupa “Bosna i Hercegovina- fotoenciklopedija” došli su u posjed vrlo vrijednih fotografija grada Mostara iz 1891. – 1892. godine.
U naredniom periodu ćemo krenuti u poglede na grad Mostar iz tog perioda, uz kratke osvrte na objekte koji se vide na slici, a služeći se našom dosadašnje prikupljenom dokumentacijom i literaturom.
Na osnovu stanja, postojanja ili nepostojanja nekih objekata, sa sigurnoošću se može utvrditi da se radi o zimskom periodu između 1891. i 1892. godine.
Radi se o četiri fotografije – panorame koje prikazuju Mostar, pretežno na lijevoj obali rijeke Neretve, počevši sa sjevera, od Sjevernog logora, pa do juga i naselja Luka, s tim da se donja tačka ove mahale, Šarića džamija, ne vidi na ovim fotografijama.
Na ove četiri fotografije pogled smo zaustavili na 33 objekta ili područja, i uz zaokruženi pogled na slici, dali krartki opis onoga što se vidi na fotografiji.
(Cidom Mostar/BiH fotoenciklopedija)
(Džabirov, Vrančić, Špago)
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen