"Sofi Šol"
Trećeg dana 2. Festivala antifašističkog filma, koji se odvija u kući Gojka Vukovića, a u organizaciji Udruženja antifašista i boraca NOR – a na programu je bio njemački film iz 2005. godine “Sofi Šol” reditelja Marca Rothemunda.
Ko je Sofi Šol?
Mlada heroina koja je rekla “ne” Hitleru
“Kako možemo očekivati da pravednost prevagne, kada jedva da ima nekoga ko bi ponudio sebe individualno za pravednu stvar? Kako lijep, sunčan dan, a ja moram da odem”. Ovo su bile posljednje riječi mlade Njemice Sofi Šol, koju je Hitler pogubio februara 1943. godine, zbog širenja antinacističke propagande.
Sofi je imala samo 21 godinu kad su je zajedno sa bratom Hansom Šolom (24) uhvatili u dijeljenju antiratnih letaka na Univerzitetu Ludvig Maksimilijan u Minhenu. Na njima je pisalo o propasti njemačkih trupa u Rusiji i porazu kod Staljingrada, koji se desio mjesec dana ranije. U trenutku kad Adolf Hitler bez milosti kosi sve protivnike režima, smrt zbog izdaje bila je neminovna presuda za dvoje mladih Njemaca.
Šolovi su, sa još nekoliko kolega, bili članovi pokreta otpora “Bjela ruža“. Prilikom ispitivanja, oficiri Gestapoa su mladoj Sofi ponudili nagodbu: da za dijeljenje letaka i sve antirežimske aktivnosti okrivi brata i ostale članove pokreta, a da joj zauzvrat život bude pošteđen. Nije pristala. Osuđeni su za izdaju sa još nekoliko kolega i saboraca i istog dana, 22. februara 1943. godine životi su im okončani na jednoj od 20 giljotina, koje je Hitler naručio specijalno za izdajnike.
Svojim posljednjim riječima, koje na najjednostavniji, a istovremeno i najsnažniji način ilustruju veličinu njene žrtve, Sofi Šol se u istoriju upisala kao heroina. Za posljednjih 70 godina po njoj su u Njemačkoj nazvane hiljade ulica i trgova, a slika djevojčurka sa cvijetom na reveru postala je simbol hrabrosti i otpora.
Giljotina na kojoj su Šol i njeni saborci stradali, decenijama je bila zaključana u podrumu Bavarskog nacionalnog muzeja u Minhenu. Tek nedavno je nađena, a ovo otkriće pokrenulo je bujicu žučnih rasprava u Njemačkoj: Da li bi ovo smrtonosno oružje trebalo da bude u centru izložbenog prostora posvećenog Drugom svijetskom ratu?
Hildegard Kronaviter, osnivač Fondacije Bijela ruža smatra da bi ozloglašena giljotina morala da bude glavni izložbeni komad, i da bi se na taj način odala pošta stradalima i pokretu otpora.
“Ovakav artefatkt ne možete zaključati i praviti se da ne postoji. On treba da bude predstavljen javnosti u svom istorijskom kontekstu”, objasnio je Kronaviter.
S njim se, međutim, ne slaže i Franc Jozef Miler (89), poslednji živi član “Bijele ruže“.
“Nasilna smrt Sofi i Hansa ne smije biti ničija zabava. Sjećanje na njih i njihovu žrtvu ne ostavlja me ni na tren. To nije stvar za izložbu”, kaže on.
"Tvrđava Brest"
Četvrtog dana 2. Festivala antifašističkog filma na repertoaru je bjeloruski film iz 2010. godine “Tvrđava Brest” reditelja Aleksandra Kotta. Film je to o događaju koji je poznat u javnosti kao Sovjetski Alamo.
O čemu se radi?
Decenijama je “Besmertny garnizon” glasio kao ponajbolji film o opsadi Bresta tokom Drugoga svjetskog rata. Tek prije nekoliko godina, tu je reputaciju promijenio Aleksandar Kott
Mirno subotnje poslijepodne. U velikom dvorištu unutar vojarne vojnici plešu, pričaju i bezbrižno se zabavljaju sa svojim porodicama, dok nervozni oficiri u sparnim uredima raspravljaju o nesigurnoj budućnosti i izvjesnom ratu. Na prvi pogled, idiličan prikaz lijenog ljetnog vikenda u pograničnom utvrđenjuj. Ako se zanemare dvije bitne odrednice – vrijeme i lokacija. Vrijeme u kome se uvodna scena odvija je subota, 21. juna 1941. godine, a mjesto zbivanja je utvrđenje Brest, smješteno na granici Njemačke i Sovjetskog Saveza. Niti 12 sati kasnije, podnevnu idilu zamijeniće nedeljno jutro i početak Operacije “Barbarossa”.
Brzina kojom su Nijemci u početnim mjesecima razbili sovjetske jedinice dala je naslutiti da će izvojevati brzu pobjedu. U gotovo sumanutu napredovanju, iza sebe su ostavili tek nekolicinu “džepova”, na koje su vezali dio snaga. Jedan takav “džep” bila je tvrđava Brest, čija je posada u ranim jutarnjim satima 22. juna 1941. godine podnijela snažan vazdušni i pješački napad Wehrmachta. Uprkos činjenici da su bili brojčano inferiorniji i da se cjelokupna odbrana raspala na nekoliko međusobno slabo povezanih lokacija, unutar tvrđave 9.000 vojnika odolijevalo je sljedećih sedam dana, kada je veći dio preživjelih kapitulirao. Sporadični otpor trajao je nešto duže, gotovo do kraja juna, jer su se malobrojni ostaci vojnika skrivali u podzemnom sistemu i povremen napadali Nijemce. Tek u avgustu, neposredno prije posjete Hitlera i Mussolinija, tvrđava je u potpunosti “očišćena”. Fanatična borbenost branilaca prepoznata je pa su decenijama kasnije zaslužni pojedinci mahom posthumno nagrađivani najvišim odlikovanjima SSSR-a, a samoj je tvrđavi 1965. godine dodijeljen status Grada heroja SSSR-a.
Na toj je dramaturškoj podlozi, ruski režiser Aleksandar Kott snimio svoj treći igrani film, “Brestskaya krepost” (“Tvrđava Brest”, 2010.), o zbivanjima unutar zidina tvrđave tih junskih sedam dana. Radnja se prati kroz perspektivu naratora, trubača Saše Akimova (lik je inspirisan stvarnim kadetom Petrom Kljipom), koji za vrijeme opsade, kao kurir, povezuje tačke otpora unutar tvrđave Brest i ujedno je svojevrsna dramaturška poveznica među tri stvarna komandanta odbrane – političkog komesara Yefima Fomina, poručnika Andreja Kiževatova i Pjotra Gavrilova.
Projekcija je u kući Gojka Vukovića sa početkom u 20 sati.
(NovaSloboda.ba)
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen