Sa stranice Cidom – Šadrvani, šadrvani

Mostar je oduvijek obilovao vodom, koja je donosila Mostaru život bilo rijekama, bilo brojnim izvorima. Tu ljubav prema vodi Mostarci su još više naglašavali gradnjom brojnih česmi, ali i šadrvana. Inače riječ šadrvan je složenica sastavljena od perzijskih riječi „šad“ – u značenju veseo, razdragan i „revan“ – u značenju teći, a građeni su u dvorištima džamija, medresa, tekija i hamama. Njihov zadatak nije bio samo da daju vodu za ritualno pranje pred molitvu nego i da ukrašavaju predvorja spomenutih ustanova. Šadrvani su imali standardizirani oblik, a sastojali su se od manjeg bazena odakle se voda prelijevala u veliki bazen, a iz njega je otjecala kroz 6 ili 8 otvora – slavina. Svi su mostarski šadrvani bili natkriveni običnim krovom od kamenih ploča, koji se oslanjao na 6 ili 8 stupova povezanih lukovima.
U Mostaru je zabilježeno postojanje ukupno pet šadrvana i to ispred džamija Karađozbegove, Koski Mehmed pašine, Čejvan Ćehajine, Hafiz hodžine i Roznamedžijine. Svi navedeni šadrvani nalazili su se na lijevoj obali Neretve, a vodom ih je opskrbljivao, osim Čejvanova i Koski Mehmed-pašina, vodovod koji je išao od Djevojačke vode. Danas su ostala samo dva – onaj ispred Koski Mehmed pašine i ispred Karađozbegove, kao i dva novoizgrađena ispred Sevri Hadži Hasanove džamije u Donjoj mahali i Ter Jahja džamije na vrhu Carine.
Šadrvan ispred Roznamedži ef. Ibrahimove medrese je bio najveći i najljepši šadrvan u Mostaru. Izgrađen je 1772. g., a srušen 1940. g. Onaj ispred Koski Mehmed pašine džamije bilježi godinu gradnje 1781. g. Za ostale šadrvane nema povijesnih dokumenata o godini gradnje. Jedan je od ljepših i poznatijih šadrvana bio onaj na Glavnoj ulici ispred Hafiz hodžine džamije koji je srušen 1932. g, a na njegovu mjestu je izgrađena gostionica koja je dugo nosila ime „Šadrvan.“

Fotografije: Šadrvan Hafiz Hodžine džamije 1910. i Šadrvan ispred Karađozbegove džamije 1937. Šadrvan Koski Mehmed paše džamije 1912. (Albert Kahn)

(Tibor/cidom)